Vizier Vergroten: De kunst van breder waarnemen in gesprekken
4 november 2025
In een wereld waarin vergaderingen elkaar in hoog tempo opvolgen en onze aandacht voortdurend wordt getest, wordt écht luisteren een schaars talent. Toch is juist dat vermogen, om niet alleen te horen wat iemand zegt, maar ook te zien wat er in de ruimte gebeurt, een onderscheidende kwaliteit van sterke leiders.
Een techniek die dit vermogen versterkt is vizier vergroten: het bewust trainen van je perifere waarneming tijdens gesprekken zodat je het na een tijdje onbewust kunt waarnemen. Deze vaardigheid maakt het mogelijk om subtiele signalen in groepen waar te nemen, zonder focus of verbinding te verliezen.
Marcel een leidinggevende van een groot concern vertelde me na afloop van een non-verbaal begeleidingstraject: “Ik zag ineens wie er eigenlijk aanhaakten op een onderwerp, zonder dat ze iets zeiden. Dat gaf me veel beter inzicht in hoe de discussie écht liep.”
Wat bedoelen we met het vizier vergroten?
Vizier vergroten betekent dat je, terwijl je luistert naar de persoon met wie je in gesprek bent, ook bewust de mensen om hem of haar heen waarneemt. Niet door actief rond te kijken, maar door je perifere zicht te gebruiken, het deel van je visuele waarneming waarmee je beweging en houding buiten je directe focus registreert.
Het is vergelijkbaar met de manier waarop een voetballer, hockeyer of tennisser zijn blik niet op één punt fixeert, maar zijn hele gezichtsveld gebruikt om beweging, spanning en dynamiek waar te nemen.
Het onderzoek van De’Sperati en Stucchi (1994) toont aan dat perifere waarneming een cruciale rol speelt in hoe we ruimtelijke en sociale informatie verwerken. Volgens dit onderzoek kan perifere visie worden getraind om subtiele, ruimtelijke interacties op te merken zonder dat dit ten koste gaat van de centrale focus. Coureurs in de Formule 1 trainen dit gebeid zodat ze scherp en gefocust blijven tijdens de wedstrijd. Dit maakt deze techniek bijzonder waardevol in dynamische sociale contexten zoals vergaderingen of onderhandelingssituaties.
Waarom is het vizier vergroten belangrijk in zakelijke context
In teamvergaderingen, onderhandelingen of klantgesprekken gebeurt er vaak ook veel tussen de regels. Wie alleen luistert, mist signalen die waardevolle informatie bevatten bijvoorbeeld:
- Een collega die naar voren leunt: toont vaak betrokkenheid of wil reageren.
- Een ander die subtiel naar achteren zakt: neemt afstand, fysiek én mentaal.
- Een lichte verkleuring van de wangen: kan spanning of enthousiasme verraden.
Door deze signalen eerst bewust later onbewust te registreren krijg je sneller zicht op wat er écht speelt in een groep. Dat maakt het verschil tussen reageren op woorden, en anticiperen op de non-verbale communicatie.
Ook vertelde Marcel me: “Vergaderingen werden rustiger en effectiever. Ik hoefde minder te sturen met woorden, omdat ik sneller zag waar spanning zat.”
Wetenschappelijk onderzoek ondersteunt deze observaties. Zo blijkt uit hersenonderzoek van Harmon-Jones en Gable (2011) dat een voorovergebogen houding samenhangt met benaderingsmotivatie, de neiging om dichter bij iets te komen dat interesse of emotie opwekt.
Wat ook nog interessant is, is dat recent onderzoek naar groepsdynamiek laat zien dat non-verbale signalen zoals; leunen, knikken of ademritme direct invloed hebben op de waargenomen kwaliteit van samenwerking (Giménez et al., 2024). Leiders die dergelijke microbewegingen registreren, krijgen sneller zicht op betrokkenheid en weerstand binnen hun team.
Marcel: “Door de techniek vizier vergroten ben ik rustiger geworden in gesprekken. Ik hoef minder snel te reageren omdat ik meer context zie.”
Techniek Vizier vergroten (Nadort-methode)
1. Begin klein
Oefen in informele situaties. Observeer een gesprek tussen anderen en let enkel op de houding: wie beweegt naar voren, wie naar achteren? Noteer zonder oordeel.
2. Combineer focus en perifere waarneming
Tijdens een gesprek richt je je blik op één persoon (bijvoorbeeld ‘Johan’), maar houd je aandacht breed. Neem waar wat de mensen naast Johan doen zonder je hoofd te draaien.
3. Leer de signalen lezen
Naar voren; betrokkenheid of nieuwsgierigheid. Naar achteren; afstand of overweging. Beide kunnen positief of negatief zijn; context bepaalt de betekenis.
4. Breid je blik uit
Wanneer je comfortabel bent met het waarnemen van twee of drie personen naast je gesprekspartner, breid dan je vizier verder uit.
Een manager die zijn vizier vergroot merkt bijvoorbeeld dat een teamlid tijdens een vergadering onrustig wordt wanneer een bepaald onderwerp op tafel komt. In plaats van met het andere teamlid door te praten, kan de manager op zijn waarneming inspelen. Zo wordt vizier vergroten niet alleen een observatietechniek, maar een vorm van empathisch leiderschap.
Een techniek die dit vermogen versterkt is vizier vergroten: het bewust trainen van je perifere waarneming tijdens gesprekken zodat je het na een tijdje onbewust kunt waarnemen. Deze vaardigheid maakt het mogelijk om subtiele signalen in groepen waar te nemen, zonder focus of verbinding te verliezen.
Marcel: “Het voelde in het begin onnatuurlijk, alsof ik met ‘twee schermen tegelijk’ bezig was. Maar toen ik leerde ontspannen kijken, begon ik echt meer op te vangen zonder af te dwalen.”
Deze techniek stelt professionals in staat om te reageren op wat er nog meer wordt gezegd/ gesignaleerd aan de vergader- of onderhandelingstafel.
Isabelle van de Nadort